لیلا احمد در مورد زندگی در قرون میانه چند کشور مسلمان مینویسه(ص۱۵۲):
«ثروتمندان برای پخت و پز و نظافت از بردگان خانگی که اغلب زن بودند، استفاده میکردند. طبقات متوسط و پایینی که نمیتوانستند از پس خرید برده آیند، و با توجه به قیمت بالای سوخت و زحمت فراوان آشپزی، اغلب روزهای هفته غذای آماده از بازار میخریدند. تنوع غذاهای موجود، زیاد بود. احتمالا قاعده این بود که مرد خانواده یا کنیز خانگی از بازار غذا بخرد.»
جالب نیست؟
مخصوصا وقتی که یادمون میره رفتارهای امروزهمون لزوما جدید نیستند و میتونند دوباره ظهور کرده باشند. مثل همین غذای آماده گرفتن از بیرون.
اگه این توضیح تاریخی رو درست فرض کنیم، سوالی که بلند میشه(: (the question that arises)، اینه که غذاها و بستهبندی چطور با این وضعیت تطبیق پیدا کرده بودند؟ ظرف یکبار مصرف که خیلی گرون بودهD: پس همه قاعدتا خودشون ظرف میبردند. ظرفها سنگین نبوده؟
البته این سوالات برای ادارهی اینروزهی یک شرکت غذای آماده مفید نیست، اما از این جهت که بفهمیم چقدر این وضعیت با دانستههای تاریخیمون(یا حداقل برای من) جور درنمیاد جالبه.
لیلا اجمد در پاراگرافهای قبلی همین فصل کتاب«زنان و جنسیت در اسلام، ریشههای تاریخی جدال امروزی» که فاطمه صادقی(دختر صادق خلخالی) به روونی ترجمهاش کرده و نگاه معاصر چاپش کرده، از اتفاقات قرون ۱۳ تا ۱۵ میلادی اسم میبره و تو اول فصل هم اشاره میکنه این نوشتهها بیشتر در مورد مصر و ترکیه و سوریه هستند.
------
خوندن این کتاب یکی از تمرینهای کارگاه «بررسی سرمایههای اقتصادی و اجتماعی زنان در دوران قاجار و پهلوی اول، از منظر باستان شناسی معاصر» با هدایت لیلاپاپلی یزدی بود. پاپلی یزدی واقعا از نظر دانش و تجربه در این حوزه، یکی از شاخصترین افراد دنیاست. وقتی هم از محدودهی زنان بیرون بیاییم، باز در حوزهی باستانشناسی معاصر فرد شاخصیاه. میتونید رزومهی ناکاملاش رو بررسی کنید.
از اون طوری که لیلااحمد در جاهای مختلف کتاب اشاره کرده، فهمیدم که بیشتر این گزارشات در مورد زندگی زنان شهری بوده. و خب اون طور هم که اطلاعات قبلی من نشون میده، حداقل در ایران تا همین زمانهی قاجار حدود ۸۰٪ جمعیت غیرشهرنشین بودند و یکی دو جا هم آخرای کتاب اشاره میکنه که در همین حدود دو قرن اخیر تازه در همین کشورهایی که اشاره میکنه شهرنشینی رواج داشته. در نتیجه پیشنهاد میکنم موقع خوندن گزارشات تاریخی این نکته یادتون باشه. مخصوصا هم که بخش بزرگی از گزارشات کار اروپاییهایی هست که یه به شهرهای بزرگ سفر میکردند و پیش خانوادههای ثروتمند میموندند.
۹ بخش جالب و تفریحی دیگه از همین کتاب رو تو اکانت اینستاگرامم به اشتراک گذاشتم. نکاتی مثل هیجان دادن زنی به اسم هند به جنگجویان عرب برای حمله به ختنهنشدگان، یا رسمی در بعضی از جاها برای زدن مردهشور قبل مراسم ختم(: